รวมข้อกำหนดและมาตรฐานงานเสาเข็มเจาะในไทย

Chinnavorn Chavasint
Apr 17
1 min read

รวมข้อกำหนดและมาตรฐานงานเสาเข็มเจาะในไทย ทั้งด้านความลึก ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง วัสดุที่ใช้ และวิธีควบคุมคุณภาพ เพื่อความปลอดภัยของโครงสร้าง

เสาเข็มเจาะ (Bored Pile) ถือเป็นเสาเข็มชนิดหนึ่งที่มีบทบาทสำคัญในการก่อสร้างยุคใหม่ โดยเฉพาะในเขตเมืองหรือพื้นที่ที่มีข้อจำกัดด้านแรงสั่นสะเทือน เนื่องจากเสาเข็มเจาะสามารถดำเนินงานได้โดยไม่ก่อให้เกิดเสียงรบกวนหรือผลกระทบต่ออาคารข้างเคียง อีกทั้งยังสามารถปรับขนาดและความลึกของเสาเข็มให้เหมาะสมกับชั้นดินที่รองรับได้อย่างมีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตาม เพื่อให้โครงสร้างมีความปลอดภัยในระยะยาว งานเสาเข็มเจาะจะต้องดำเนินการตามข้อกำหนดและมาตรฐานวิศวกรรมที่กำหนดไว้อย่างชัดเจน บทความนี้จะรวบรวมมาตรฐานสำคัญของงานเสาเข็มเจาะในประเทศไทย ทั้งในด้านความลึก ขนาด วัสดุที่ใช้ และระบบควบคุมคุณภาพ เพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินงานฐานรากที่มั่นคง แข็งแรง และปลอดภัย

เสาเข็มเจาะคืออะไร?

ก่อนเข้าสู่รายละเอียดมาตรฐาน ควรทำความเข้าใจเบื้องต้นว่าเสาเข็มเจาะ คือเสาเข็มที่เกิดจากการเจาะดินลงในตำแหน่งที่ต้องการติดตั้ง แล้วจึงใส่เหล็กเสริมและเทคอนกรีตหล่อในหลุมเจาะโดยตรง เสาเข็มเจาะเหมาะกับโครงการที่ไม่สามารถใช้วิธีตอกเสาเข็มได้ เช่น พื้นที่แคบหรืออยู่ใกล้อาคารเก่า ซึ่งการตอกอาจทำให้เกิดแรงสั่นสะเทือนและความเสียหายต่อสิ่งปลูกสร้างข้างเคียง

มาตรฐานด้านความลึกของเสาเข็มเจาะ

การกำหนดความลึกของเสาเข็มเจาะจะขึ้นอยู่กับผลการสำรวจชั้นดินและการวิเคราะห์ของวิศวกรโครงสร้าง โดยทั่วไปความลึกของเสาเข็มเจาะอาจอยู่ระหว่าง 18-60 เมตร หรือมากกว่านั้นในบางกรณีที่จำเป็นต้องส่งแรงไปยังชั้นดินแข็ง

ในประเทศไทย มาตรฐานการเจาะเสาเข็มที่อ้างอิงกันอย่างแพร่หลาย ได้แก่

มาตรฐานงานเสาเข็ม มยผ.1321-50 ที่กำหนดว่าความลึกของเสาเข็มควรลงไปถึงชั้นดินที่มีค่าการรับน้ำหนักเพียงพอ (Allowable Bearing Capacity) และต้องพิจารณาระดับน้ำใต้ดินร่วมด้วย
มาตรฐานวิศวกรรมกรมโยธาธิการและผังเมือง กำหนดให้มีการสำรวจชั้นดินก่อนเริ่มงานเจาะทุกครั้ง เพื่อให้วิศวกรสามารถกำหนดความลึกที่เหมาะสมได้อย่างปลอดภัย

มาตรฐานขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของเสาเข็มเจาะ

เสาเข็มเจาะมีหลายขนาดตามความเหมาะสมของโครงการ โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น

ขนาดเล็ก: 35–60 ซม.
ขนาดกลาง: 60–100 ซม.
ขนาดใหญ่: ตั้งแต่ 100 ซม. ขึ้นไป

เส้นผ่านศูนย์กลางของเสาเข็มมีผลต่อความสามารถในการรับน้ำหนัก โดยเสาเข็มขนาดใหญ่เหมาะกับโครงการที่มีน้ำหนักบรรทุกมาก เช่น อาคารสูง สะพาน หรือโครงสร้างพื้นฐาน มาตรฐานไทยระบุว่าขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางต้องสอดคล้องกับแบบโครงสร้าง และมีค่าความเบี่ยงเบนไม่เกิน ±5% จากที่ออกแบบ

มาตรฐานวัสดุที่ใช้ในงานเสาเข็มเจาะ

วัสดุที่ใช้ในงานเสาเข็มเจาะต้องผ่านการตรวจสอบและเป็นไปตามมาตรฐาน มอก. หรือมาตรฐานสากล เช่น ASTM โดยวัสดุสำคัญมีดังนี้

คอนกรีต: ต้องมีค่ากำลังอัดไม่ต่ำกว่า 210 ksc ที่อายุ 28 วัน และค่าความลื่นไหล (Slump) อยู่ในช่วง 17.5–22.5 ซม. เพื่อให้สามารถเทผ่านท่อ Tremie ได้อย่างต่อเนื่อง
เหล็กเสริม: ใช้เหล็กข้ออ้อยที่มีค่า Yield Strength ไม่ต่ำกว่า 400 MPa ผูกด้วยลวดเหล็กให้แน่น และมีระยะหุ้มคอนกรีต (Concrete Cover) ไม่น้อยกว่า 7.5 ซม.
สารละลายเบนโทไนต์ (Bentonite): ใช้ควบคุมผนังหลุมเจาะในกรณีดินอ่อนหรือน้ำใต้ดินสูง ควรมีค่าความหนืดตามมาตรฐาน API และต้องมีการเปลี่ยนใหม่หากค่าคุณสมบัติเสื่อมลง

วิธีควบคุมคุณภาพในงานเสาเข็มเจาะ

เพื่อให้เสาเข็มเจาะมีความมั่นคงและปลอดภัย การควบคุมคุณภาพจึงเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ โดยมาตรฐานการควบคุมคุณภาพประกอบด้วย

การตรวจสอบก่อนเริ่มงาน: สำรวจชั้นดินล่วงหน้าโดยการเจาะ Boring Test เพื่อตรวจสอบระดับชั้นดิน ความลึกน้ำใต้ดิน และกำหนดเสาเข็มให้เหมาะสม
การควบคุมการเจาะ: ต้องใช้เครื่องมือเจาะที่ได้มาตรฐาน ควบคุมแนวดิ่งของหลุมไม่ให้เบี่ยงเบนเกิน ±1.5%
การติดตั้งเหล็กเสริม: เหล็กต้องตรงตามแบบ ผูกแน่น และติด Spacer เพื่อให้ได้ Concrete Cover ตามข้อกำหนด
การเทคอนกรีต: ใช้วิธี Tremie โดยเริ่มเทจากก้นหลุมขึ้นด้านบนอย่างต่อเนื่อง ห้ามหยุดกลางคัน และควรแล้วเสร็จภายใน 1 ชั่วโมง
การทดสอบหลังติดตั้ง: เช่น Sonic Logging Test, Integrity Test หรือ Static Load Test เพื่อยืนยันว่าเสาเข็มเจาะที่ก่อสร้างแล้วมีคุณภาพตามแบบ

แนวทางการเลือกขนาดและมาตรฐานเสาเข็มเจาะให้เหมาะกับงานก่อสร้าง

การเลือกใช้เสาเข็มเจาะที่เหมาะสมควรขึ้นอยู่กับลักษณะโครงการ เช่น

โครงการบ้านพักอาศัย: อาจใช้เสาเข็มเจาะขนาดเล็ก 35–50 ซม. ลึกประมาณ 18–25 เมตร
อาคารพาณิชย์: ใช้เสาเข็มเจาะขนาด 60–80 ซม. ลึก 25–40 เมตร
อาคารสูงและโครงการสาธารณูปโภค: ใช้เสาเข็มเจาะขนาด 100 ซม. ขึ้นไป ลึกมากกว่า 40 เมตร

ในกรณีที่โครงการอยู่ใกล้อาคารเก่าหรือพื้นที่แออัด เสาเข็มเจาะคือทางเลือกที่ปลอดภัยกว่าเสาเข็มตอก เพราะลดแรงสั่นสะเทือนและเสียงรบกวนได้ดีกว่า

เสาเข็มเจาะที่ดี ต้องยึดตามมาตรฐานทุกขั้นตอน

เพื่อให้โครงสร้างอาคารมีความมั่นคงในระยะยาว การเลือกใช้เสาเข็มเจาะอย่างถูกต้องตามมาตรฐานด้านความลึก ขนาด เส้นผ่านศูนย์กลาง วัสดุ และการควบคุมคุณภาพ ถือเป็นขั้นตอนที่ขาดไม่ได้ ทุกกระบวนการต้องอ้างอิงตามหลักวิศวกรรม และตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ ไม่เพียงเพื่อความปลอดภัยในวันแรกที่ก่อสร้างเสร็จ แต่เพื่อให้โครงสร้างยังคงยืนหยัดได้อีกหลายสิบปี

หากคุณกำลังมองหาเสาเข็มคอนกรีตคุณภาพในราคาสมเหตุสมผล บริษัท เมโทรโปลิแทน โปรดักส์ จำกัด ถือเป็นตัวเลือกที่ไว้วางใจได้ทั้งด้านคุณภาพและบริการ

นอกจากนี้ เมโทรโปลิแทน โปรดักส์ ยังให้ความสำคัญกับการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ ด้านเสาเข็มเจาะ ด้านการผลิตสินค้าคอนกรีตผสมเสร็จ และคอนกรีตอัดแรงประเภทต่าง ๆ ทั้งเสาเข็มคอนกรีต เสาเข็มไมโครไพล์ เสาเข็มหกเหลี่ยม เสาเข็มตัวไอ รั้วสำเร็จรูป แผ่นพื้นคอนกรีตอัดแรง แผ่นพื้นสำเร็จรูป ราคาย่อมเยา คุณภาพสูงสุด และตอบสนองความต้องการของลูกค้าในหลากหลายประเภทโครงการ อีกทั้งเรายังให้บริการรับตอกเสาเข็ม ทั้งนี้บริษัทมีการตรวจสอบคุณภาพทุกขั้นตอนของการผลิต เพื่อให้มั่นใจว่าสินค้าที่ออกจากโรงงานมีคุณภาพสูงสุดและสามารถใช้งานได้ตามมาตรฐานที่กำหนด พร้อมบริการจัดส่งสินค้าที่รวดเร็ว